IK en mijn eigenheid
Tijdens de publicatie van het SPAGHETTI bericht van vorige week was ik op fototrip in Sevilla. Dus daar begin ik deze week even kort mee. Mooie stad, maar ook een stuk weerbarstiger dan ik had verwacht. Hoe erg ik ook van Spanje hou (eten, zon, sfeer), ik had het er fotografisch weer behoorlijk moeilijk mee, net als vorig jaar in Valencia. Wanneer je door zo'n Spaanse stad loopt, valt op dat eigenlijk alle straten in essentie hetzelfde zijn. Overal een terrasje, een paar winkels (alles door elkaar heen), mooie panden, vervallen panden, enzovoorts.
Wat ik mis is een grote lijn. Visueel zou dat fijn zijn, maar vooral inhoudelijk kan ik er niet achter komen. In Portugal voel ik een soort Fado-verdriet, schoonheid en verlangen, in Nederland zie ik goed-geordende keurigheid en ingehouden wantrouwen voor alles wat anders is, in België proberen ze er al jaren iets van te maken en dat is nog niet helemaal gelukt, in Bulgarije een hoopvolle armoede, maar in Spanje ??? Geen idee. Niet relaxed, niet druk, niet arm, niet rijk, niet keurig, niet rommelig, kortom, van alles net niks. Lastig. Volgende keer ga ik fijn naar Scandinavië of naar IJsland of gewoon weer naar het Oostblok... Belevenissen en vooral foto's uit Sevilla (en bedevaartsplaats El Rocio) komen natuurlijk in komende berichten nog aan de orde.
Een omweg : Stedelijk Museum
Op weg naar Schiphol ben ik nog even naar het Stedelijk Museum in de hoofdplaats gegaan. Daar kom ik veel te weinig en ik was erg blij dat ik nu een omweggetje had gemaakt. Studio Drift, een Amsterdams kunstenaarsduo, exposeerde daar. Prachtig, poëtisch, kwetsbaar en vooral conceptueel werk. Bloemachtige lampen die zich openenplooiend naar beneden laten storten, honderden lampjes in de vorm van uitgebloeide paardenbloemen en een boom met oplichtende blaadjes. Ik werd er allemaal heel blij van !
Het meest onder de indruk was ik van het concept van de enorme betonblokken die door de lucht zweefden. En dan gaat het om blokken van toch zeker 3 bij 3 bij 6 meter (misschien nog wel groter). Het gewicht van zo'n blok zou, bij die afmetingen zo'n 100.000 kilo zijn. In een film van een minuut of 10 vormen die blokken samen één grote monoliet, als individuen onderweg al clusterend met andere blokken en kalm zoekend zwevend op weg naar hun bestemming... In een aangrenzende zaal was één zo'n betonblok te zien (ja, op ware grootte) dat daar los (!) door de ruimte zweefde, zoals de blokken in de film langzaam, kalm en zelfverzekerd zweven. Erg indrukwekkend. Om die reden een drietal links naar wat illustrerende filmpjes. Eigenlijk moet je er natuurlijk gewoon heen ! Tot 26 augustus kan dat nog. Echt doen !
trailer van de film
een impressie van de expositie
interview en beelden van de expositie
Zoeken !
Vorige week had ik het al toegezegd, deze week gaan we het over zoeken hebben. En over waar het de afgelopen afleveringen heen ging. Om nog even samen te vatten: de afgelopen weken SPAGHETTI waren gevuld met foto's waarvan ik meldde dat ze "zoekend" waren. De selfies, een naar "vorm" zoekend project, is stevig gebaseerd op een verantwoord onderliggend thema, en ook bij de zoekende foto's van bomen van Vlieland had ik een onderliggend verhaal. Vorige week had ik een kruispunt dat geen kruispunt was en een gevel op een straathoek met 2 hondjes en een bellende eigenaresse van één van die beestjes. Ook hier weer met tekst; kennelijk gaat (veel) tekst me goed af, zoals je ook wekelijks in SPAGHETTI merkt...
We starten deze week met een zomaar-foto van een park. Dat is zo'n foto van wat je ziet wanneer je zo'n park (Lissabon) in loopt. Tot zover niet echt spannend zeg maar.
Hoezo zoeken ?
Dat zoeken, dat ik al een aantal weken benoem, zit niet alleen in de vorm van een serie, zoals bij de selfies, maar ook in iets dat een stuk lastiger is. Ik ben op zoek naar waar ik nou eigenlijk mee bezig ben. In het hele leven natuurlijk, maar fotografie is daar een mooi voertuig voor. Ik ben, heb ik het gevoel, (nog steeds) op zoek naar de kern van mijn fotografische handtekening, naar de beeldgeworden eigenheid, naar iets dat mijn foto's onmiskenbaar MIJN foto's maakt. Zoals je bij een foto van Anton Corbijn meteen ziet dat het een foto van hem is, of bij Rineke Dijkstra of Ansel Adams om er maar een paar te noemen. En in een eerdere aflevering had ik ook gesteld dat het handhaven van een fotografische eigenheid een kwaliteitsaspect is. De drie onderdelen die ik toen noemde waren :
Intentie : wanneer je voor je gaat fotograferen jezelf een inhoudelijk verbeeldend doel stelt (of dat anderen dat doen) en je dat doel gedurende een aantal verschillende beelden inhoud kunt geven.
Herhaalbaarheid : dat je zowel wat betreft inhoud als vorm beelden kunt maken die met elkaar te maken hebben. Aan de ene kant door verschillende facetten van het onderwerp natuurlijk, maar aan de andere kant doordat de beelden duidelijk jouw eigen invloed en interpretatie laten zien.
Eigenheid : als fotograaf leg je niet alleen maar 'de werkelijkheid' vast, maar je maakt er jouw werkelijkheid van. Je wilt laten zien hoe jij die werkelijkheid ervaart. Iedere foto is op die manier een zelfportret.
Aan de eerste twee voldoe ik best aardig, voor zover ik dat zelf kan vaststellen. Met die derde heb ik de meeste moeite. Wat maak ik nou helemaal voor foto's ? Wat is het unieke kenmerk... Wat is mijn "zelfportret". Richting en zingeving, zeg maar. Wie ben ik, waar ben ik mee bezig en wat betekent dat voor mezelf en voor anderen. Zoeken dus... Eerst maar even fotografisch 😉
Twee categorieën
Eerder schreef ik al over de dubbelheid die ik in mijn leven ervaar. en dat zie je ook in mijn fotografie. Mijn foto's lijken zich in twee categorieën te verdelen.
Categorie 1 bestaat uit foto's die vooral uit een verbeelding van een gevoel bestaan, zoals de Vlielandse bomen en de net-niet-kruising in Boedapest. Je zou zomaar langs zo'n plek kunnen lopen en er zou je niets opvallen. Toch zie of voel ik daar iets en dat probeer ik fotografisch onder woorden te brengen. Soms met een gedachte er achter, zoals de bomen die contact zoeken, soms komt die gedachte pas later, wanneer ik zelf goed kijk naar wat zo'n plek voor mij bijzonder doet voelen. Het zijn de foto's die ik eerst voel en dan pas bedenk. Die foto's hoeven voor hun doel niet per sé scherp te zijn en relatief vaak gebruik ik zwart-wit.
Categorie 2 bestaat uit foto's met een, meestal afstandelijke, waarneming, zoals de selfies en de hondjes in Boedapest, maar ook beelden uit eerdere berichten, zoals de man met hondje of het ingepakte grafmonument. Strakkere beelden met een grotere afstand en abstractie. Die beelden hebben zonder uitzondering minimaal één deel dat door scherpte wordt geaccentueerd en mijn rol als fotograaf is altijd van beschouwende aard. Het zijn vaak analytische beelden; ik denk er tijdens het maken ook meer bij na dan bij de categorie 1 foto's.
Hoe kijk ik ?
Ook al zijn die 2 categorieën heel verschillend, er zit ook een overlap in; die overlap zal iets met een "handtekening" te maken hebben. Ik kijk heel vaak naar onderliggende intenties, naar een 'wil', naar 'keuzes', of juist naar het ontbreken daarvan. Misschien is dat omdat ik zelf erg slecht ben in het maken van keuzes. Ik heb het eerder genoemd, maar de meeste grote 'keuzes' in mijn leven zijn voor een groot deel bepaald door toevalligheden. Eigenlijk ben ik een soort bijzaak in mijn eigen werkelijkheid. Ik ga mee met waar de wind me brengt (tot nu toe is dat goed te verdragen, haha).
In mijn foto's zie je bomen die de intentie hebben om contact met elkaar te krijgen, of die krachtig en zelfverzekerd op mijn pad staan, of ik toon, wanneer ik mensen in mijn foto's laat zien, juist het ontbreken van invloed; mijn mensen zijn, net als ik, vaak als bijzaak aanwezig; als niet-richtinggevend aan het beeld. Dat geldt voor de oude vrouw op de trap, de man met het hondje bij het tempeltje en voor de selfies. Mensen die te gast zijn in hun eigen werkelijkheid.
Wat zie ik ?
Wanneer ik in zo'n park als bovenstaand loop, zie ik inderdaad ook dat soort gevechten met het geven van richting, met keuzes, met intenties. Met strijd met hoe de dingen zijn, of juist met het te gast zijn in een omgeving. Niet dat de mensen die ik in mijn beelden heb, of dat ik zelf in mijn leven wat dat betreft, leiden aan berusting. Nee, dat is het ook niet, en zeker voor mijzelf geldt dat niet; dat voortdurend zoeken is toch een soort tegengestelde van berusting. Nou ja, onderstaand is wat ik in dat park heb gefotografeerd. Bomen die zich uit het asfalt omhoog proberen te worstelen...
