Simpel en toch anders
Vorige week ging waren we te gast in El Rocio, de bedevaartsplaats onder Sevilla. Ik kondigde toen aan dat ik deze week meer van El Rocio zelf ging laten zien en dan vooral de onverwachte drukte waarin ik was aangekomen. Door diverse omstandigheden, maar vooral door tijdgebrek, lukt me dat deze week niet. Die hou je dus tegoed. Deze week grijp ik even terug op een aantal foto's die ik in Istanbul maakte. Niet om Istanbul, maar om je te laten delen in een wending die ik in mijn fotografie meegemaakt hebt.
En natuurlijk ...
Vorige week had ik het alweer, in het episch centrum van de geloofsbelijdenis, over wonderen en aanverwante zaken, maar vooral over "zoeken" en "vinden". Deze week doen we het eens zonder de drang tot het vinden van zingeving, maar gaan desalniettemin toch weer op zoek... Vorige week ging dat zoeken en vinden allemaal in goede harmonie en zonder echte problemen, ook al vond ik iets anders dan dat ik zocht. Het is tenslotte best leuk om iets te vinden dat je niet zocht, maar wat wel meteen helemaal goed voelt. Dat kan anders uitpakken, wanneer je iets vindt dat wel zo'n herkennings-"aha-erlebnis" oplevert, of erger nog, voelt als een "lotsbestemming", maar het gevondene onbereikbaar is... Of wanneer je iets vindt, maar niet herkent dat je er naar op zoek was...
Dat begrip "lotsbestemming" heb ik trouwens even geGoogled en ik kwam (doe er je voordeel mee) op een site die je inlicht over de "16 manieren om te ontdekken of je een oude ziel hebt", maar ook op sites over "zielsliefde" en gelukkig ook sites over het "noodlot". Die herkenning van een lotsbestemming heeft dus nogal wat dimensies en er zitten volgens de gevonden websites veel haken en ogen aan. Zou ik mijn lotsbestemming in de fotografie hebben gevonden ? Daar hoef ik niet naar op zoek; gelukkig weet ik daar het antwoord op. Nee, fotografie is niet mijn lotsbestemming, al vind ik dat best jammer.
Hoe dan wel
Terug naar het zoeken en vinden. En dan deze week vooral het vinden van iets zonder te herkennen dat je datgene gevonden hebt wat je zocht. We beginnen bij het begin. Tijdens mijn studie heb ik me ontwikkeld van iemand die "mooie" foto's maakt naar iemand die ook "inhoudelijke" foto's kan maken. Mijn foto's bevatten (als het goed is) een betekenislaag; een gevoelslaag. Om dat dat voor elkaar te krijgen heb ik vooral anders leren kijken. Daarnaast heb je de "technieken". Technieken helpen je om je beeld inhoudelijk en esthetisch sterker te maken. Als lerend fotograaf ben je daarom op zoek naar krachtige technieken. Onder andere werden we onderwezen in technieken zoals het (ver)leggen van aandacht in een beeld, het sturen van de aandacht en het gebruik van hoofd- en bij-onderwerpen.
Naast die inhoudelijk sturende technieken werd er in zeer beperkte mate ook wel eens wat verteld over "technische technieken" om een beeld te bewerken. Eén van die technieken is het "schilderen met licht". Je gaat dan uit van een foto die je met een "kwastje" gaat bewerken om het licht spannender te maken. Daar kregen we één kort lesje in; mogelijk was het ter inspiratie bedoeld. Ik heb er toen wel wat mee geëxperimenteerd, maar al vrij snel met veel dedain van de hand gewezen als 'onnatuurlijk' en 'onecht'; net als mijn medestudenten werden werd ik immers opgeleid om een "goede" fotograaf te worden en die hebben zo'n nabewerking niet nodig. Dat was alleen voor de mindere Goden. Wij maakten "pure" foto's !
Istanbul
Kort na mijn studie was ik een lang weekend met zoonlief in Istanbul. Aangezien ik altijd nogal vroeg wakker ben heb ik daar een rondje met het fototoestel gemaakt. Thuisgekomen ben ik die foto's gaan nabewerken, ongeveer op hetzelfde moment dat ik op Youtube instructiefilmpjes over fotobewerking had gevonden. De technieken die daar werden uitgelegd waren in principe zo simpel en toch was de impact zo groot dat ik er door werd aangetrokken. Het bleek een beter uitgewerkte versie van schilderen met licht te zijn... En toen viel het kwartje. Dat waren opwindende, overweldigende tijden, dat je zoiets krachtigs ontdekt en er helemaal in kunt duiken.
Eén van de eerste beelden die ik op die manier bewerkte is een hokje dat voor een kerk staat. Je ziet, wanneer je het origineel met het bewerkte beeld vergelijkt, dat er plotseling meer licht is op een aantal plekken. Zoek de zeven verschillen...
Alle zeven zoeken
Nee, het gaat er niet om dat je ze alle zeven vindt. Misschien zijn die er niet eens. Het gaat, ja, het zal je niet verbazen, over het zoeken zelf. Over het kijken wat anders is, en wat daardoor anders voelt. Tegenwoordig zou ik zo'n foto toch anders aanpakken, maar voor een eerste poging zie ik in ieder geval wat ik geprobeerd heb. Ik heb de aandacht op de toeristische route proberen te leggen. Of dat een gode keuze is laat ik in het midden. De man in het hokje is een stuk zichtbaarder geworden door wat extra licht; het kunstgras voor zijn kant van het hokje en de verbinding naar de ingang van de kerk ook. Inhoudelijk allemaal niet zo zinvol, maar je kunt wel zien dat er iets met het beeld gebeurt. Je wordt uitgenodigd/gedwongen om anders te focussen.
Voor één van mijn allereerste pogingen zal ik het resultaat met zachtheid behandelen, al klopt er natuurlijk inhoudelijk iets niet, wordt de gewichtsverdeling in het beeld helemaal scheef getrokken door de ingreep, verliest de trap bijna alle tekening en verdwijnt ieder mysterie rond de ingang van de kerk door de overbelichting...
Een schildering in zwart-wit
Ook onderstaand beeld zat in die eerste opwindende dagen van schilderen met licht. Daar heb ik bovendien een zwart-wit omzetting in gedaan, die achteraf ook weer beter had gekund, maar ja... Je ziet hier duidelijk dat er meer tekening in de lucht zit (is niet echt schilderen met licht, maar contrastverhoging) en dat het licht op de bomen, op de gevel van het gebouw, op de koepels van de kerk linksboven en op het spoorwegemplacement heel andere accenten heeft. Dat maakt het licht aanmerkelijk boeiender en daarmee de foto spannender om naar te kijken. Wederom voegt het inhoudelijk in dit geval niet veel toe, maar er ontstaat wel een soort ontheemde, vervreemdende, sprookjesachtige sfeer. Een sfeer waarin je meer een toeschouwer bent en niet langer onderdeel. Daar hou ik wel van.
Verafschuwen en verwerpen
Zoals gezegd, was het schilderen met licht een techniek die ik tijdens mijn studie, na een paar uurtjes omrommelen, als niet-voor-professioneel-gebruik van me af had geworpen. Een echte fotograaf zou dat niet nodig moeten hebben. En misschien klopt dat ook wel; ik ben geen echte fotograaf geworden... Zoals je ziet heb ik later die techniek herontdekt en heeft dat voor een flinke wending in mijn fotografie gezorgd. Jammer, dat ik eerst niet zag dat ik iets waardevols in handen had.
Maar dan nog, die vroegtijdige verwerping vanuit een soort van arrogantie wil ik het nog even over hebben. Ik heb die neiging tot arrogante afwijzing zelf ook, daar ben ik me zeker van bewust. Soms kan ik het zelfs onderdrukken. Bij anderen zie je dat soort fouten gelukkig eenvoudiger. Zo'n verwerping heb ik ook al eens eerder meegemaakt; een docent die sociaal wetenschappelijke onderzoekstechnieken gaf (jaja, dat was een andere opleiding) verafschuwde een bepaalde onderzoeksmethode en sprak er altijd met veel afschuw over, want veel te technisch en geen recht doend aan de uniciteit van de onderzochten. Bij doorvragen bleek hij zelf niet in staat om een onderzoek volgens die techniek te doen of zelfs maar te snappen, want hij beheerste die techniek helemaal niet. Het wordt dan een beetje retorisch, dat je iets verwerpt omdat je zelf niet in staat bent om dat te doen en er te weinig van af weet om de waarde te kunnen schatten.
Als je dan zo nodig iets van je af wilt werpen of veroordelen, zoals een techniek of aanpak, moet je datgene dat je veroordeelt wel eerst zelf beheersen of op zijn minst behoorlijk gedetailleerd snappen. Je moet meer dan globaal weten hoe het werkt en vooral wat het doet; wat de gevolgen zijn en waarom dat goed of slecht zou kunnen zijn. Pas dan snap je ook wanneer, hoe of waarom je die aanpak of techniek zou willen gebruiken. Als je tenminste een afwijzende mening nodig hebt of iets minderwaardig wilt vinden. Misschien is dat wel helemaal niet nodig. Volgende week eerst El Rocio, maar daarna kom ik terug op het waarom van afwijzing en verwerping.
3 thoughts on “Een wending”
Hoi Gerrit, even tussendoor, ik zou de foto’s graag groter willen zien om ervan te kunnen genieten. Misschien is het de leeftijd hoor ; )
Groetjes, Monique.
Ha Monique,
Nee, dat kan de leeftijd toch nog niet zijn bij jou, toch ? Ik hoopte dat het voldoende was dat als je er op klikt ze een stuk groter worden, maar ik denk dat die vergroting toch nog iets meer moet zijn om echt kijkplezier te veroorzaken ? Volgende week ga ik dat eens uitproberen.
groet, Gerrit
Hoi Monique,
De foto’s die ik afgelopen twee weken op de SPAGHETTI site zet zijn nu 2 keer zo breed en 2 keer zo hoog, maar merk je daar ook iets van ? Zelf merk ik het alleen als ik ze in een nieuw tabblad open, maar ja, of dat nou handig is…. Dit is zeker niet wat je bedoelde ?
groet, Gerrit