Misschien dat jij dat ook wel kent... dat je (te) veel gericht bent geweest op de waan van je eigen dagen, op toevalligheden en externe stimuli. Dat je weer terug wilt naar je eigen hoofdzaken. De focus weer terug wilt krijgen. Waar ben ik nou eigenlijk mee bezig, waarom en voor wie.

Back to the roots, zeg maar. Daar ben ik wel een paar afleveringen mee bezig, om die ommekeer te maken. Om weer in te dalen. We gaan het deze week daarom eerst maar eens over niets hebben. Echt, over niets, of beter gezegd, over het ontbreken van iets, het ontbreken van gebeurtenissen, van duidelijkheid, van richting en zingeving.

het niets

Terugkeren naar een meer Zen-achtig manier van zijn. Ik zou het bij mezelf, al verdenk ik me niet van een drukte-stoornis, toch onder woorden brengen als even uitstuiteren. Even niet met drie dingen tegelijk bezig, maar downsizen, al was het maar naar twee, dat zou al een hele verbetering zijn. Gaat niet lukken, mezelf kennende, maar iets meer focus moet te doen zijn.

Dat niets, waar we het vandaag over hebben, is een soort negatief-beeld. Juist het kenmerk van het ontbreken is boeiend. Het lijkt een beetje op de grote harige spin die op het plafond bij de trap zit. Zolang hij daar zit is ie eng, maar wanneer je hem even later, wanneer je naar bed gaat, niet meer ziet, gaat ie nog meer in je hoofd zitten. Het besef dat iets zou kunnen gebeuren wordt spannender naarmate je het minder kunt voorspellen, naarmate je het niet in de greep hebt, naarmate je het niet waarneemt, naarmate er meer niets is.

experiment

De afgelopen jaren vierden we met drie vrienden-stellen onze vriendschap, het leven, het bestaan in de breedste zin van het woord, met de Pinksteren op Vlieland. Dit jaar lukte dat om een aantal redenen niet; met de voortdurend aanwezige, onzichtbaar dreigende aanwezigheid van de tijdelijkheid, is het echt heel erg jammer om een traditie te moeten overslaan. Omdat ik afgelopen weekend aan onze Pinkster-weekenden moest denken grijp ik voor dit bericht terug op de foto's van het Pinksterweekend van vorig jaar.

Ieder jaar loop ik meermalen over precies datzelfde eiland, waar gelukkig heel weinig verandert. Ieder jaar door precies hetzelfde bos met precies dezelfde bomen. Langs dezelfde weg, langs dezelfde Waddenzee met dezelfde paardenweitjes. Om daar nog een boeiend en betekenisvol fotografisch beeld uit te halen moet ik moeite doen, worstelen, experimenteren.

weglaten

Experimenteren is aan de ene kant het toevoegen van nieuwe inzichten. Aan de andere kant, en daar wil ik vandaag heen, gaat het over de zoektocht naar de essentie. Wat kun je weglaten en maakt het beeld daarmee boeiender, want meer gefocust. Het ontbrekende is boeiend; er ontstaat lucht, een leegte, waarin iets zou kunnen zijn...

de put

Een put is per definitie een object dat niet laat zien wat er te wachten staat. De donkere diepte die je vermoedt zou van alles kunnen herbergen. Dat er niets gebeurt en de put daar helemaal in zijn eentje niets staat te doen, maakt die spanning eerder groter dan kleiner. Een drinkend paard zou de illusie van diepte al verpesten.

Door de verschillende lagen in het beeld en de, voor mij ongebruikelijke, gecentreerdheid van de put, ervaar ik het als een prettig raar beeld. Fijn, dat voelt als de goede kant op, wanneer je aan het experimenteren bent.

Toch is dit beeld nog wat té expliciet. Er is een overduidelijk hoofdonderwerp dat scherp en in het midden van het beeld staat. Dat je daarna op zoek gaat naar de achtergrond is mooi. Ik ben ook zeker blij met dit beeld, maar voor vandaag is er te weinig niets...

 

 

de kuil

Een stapje verder. Niet noodzakelijk een mooi of fijn beeld. Wel een volgende stap in het experiment. Ik wil naar sfeer, naar gevoel, naar onzichtbaarheid en toch naar een indringend zijn. De kuil is al meer niets dan de put; de achtergrond is hier ook meer niets, maar ik voel geen spanning. Het is gewoon een kuil. Weliswaar met de verrassingskwaliteiten die kuilen eigen is, maar al met al niet spannend.

 

 

de bomen of het bos

Dat overduidelijke onderwerp van de put- en kuil-foto wil ik weg hebben. Ik wil, zoals mijn goede vriendin Kata Olstrom dat in haar serie Expected noemt, een soort schouwtoneel, een podium, een decor, een stage maken. Zij doet dat meer en vaker dan ik dat doe, maar het ligt erg dicht tegen mijn manier van kijken aan...

Bos, of een verzameling bomen, wordt juist door het niets een boeiend beeld. De zwangerheid van de dingen die zouden kunnen gebeuren, de verwachting die er hangt. Het bos is, en dat is genoeg. Er is geen onderwerp in een bos, alleen maar een sfeer. Het schouwtoneel-gevoel wordt versterkt door de dieptewerking van de licht golvende ondergrond.

Het niets houdt ons de onbegrensdheid van de toekomst voor...