Fijn dat je (ook) deze week mijn blog leest ! Vorige week trof je een persoonlijk bericht in mijn blog aan; de week daarvoor had ik een wat filosofischer bericht. Aangezien mijn blog uiteindelijk wel bedoeld is om mijzelf fotografisch te reactiveren ga ik het deze week eens een keer (min-of-meer puur) over fotografie hebben. Ik het al eens eerder genoemd, bijvoorbeeld bij mijn aflevering over de begraafplaats in Lissabon, maar ik ben eens per jaar een weekje op een zelf-welverdiend foto-reisje.

Dat doe ik helemaal in mijn eentje en dat is heerlijk. Ik mag zelf bedenken waar ik heen wil, hoe ik mijn dagen indeel en wat ik ga doen. Meestal komt het er op neer dat ik 's-ochtends om 7 uur de wekker heb staan en dan de hele dag, tot na het donker, op pad ben om foto's te maken. Tot nu toe heb ik dat gedaan in een grote stad en ga dan langs de bezienswaardigheden, door de oude stad, door het moderne deel, zelfs door de winkelstraten, veel in parken, vaak een rondje over de begraafplaats en ook altijd door een of meer buitenwijken; de plek waar "gewone" mensen wonen. Ik heb dan altijd een hele lijst met voornemens voor fotografische projecten waar ik mee verder wil.

Fotografisch

Deze week wil ik het hebben over zo'n fotografisch project waar ik twee jaar geleden bij toeval mee ben gestart. Zoals je hebt gemerkt, verbaas ik me nog wel eens over mensen in het algemeen. Over wat ze doen, hoe ze dat doen, hoe ze met elkaar interacteren en hoe ze zichzelf isoleren. Boeiend om gewoon te kijken naar hoe mensen te werk gaan.

Twee jaar geleden was ik in Boedapest en was daar bij een bezienswaardigheid boven op een heuvel langs de Donau, die de stad in tweeën snijdt. Nou heb ik niet veel met zo'n bezienswaardigheid op zich en ook het uitzicht over de Donau en de stad vind ik wel "mooi", maar fotografisch niet heel interessant. Natuurlijk maak ik ook het verplichte panorama van het uitzicht en fotografeer ik wel eens een standbeeld of zoiets, maar eigenlijk was ik op zoek naar mensen in een omgeving (zie mijn eerdere bezoek aan Lissabon). Bij zo'n toeristische attractie gaan mensen, hoe uniek ze ook allemaal zijn, toch allemaal dezelfde dingen doen. En dat deden ze hier ook inderdaad : ze waren selfies aan het maken.

De selfie

Een selfie is, kort samengevat, een foto van jezelf die je (meestal) met je smartphone maakt; een fotografisch fenomeen dat pas sinds 2005, toen de eerste telefoon met een camera aan de voorzijde op de markt kwam, een enorme vlucht heeft genomen. Natuurlijk werden er voor 2005 ook "selfies" gemaakt, maar dat heette dan een "zelfportret", al was het maar omdat je dan een portret maakte, zoals je dat ook van ieder ander onderwerp doet, vaak met een echte camera. Het allereerste fotografisch zelfportret dat bekend is stamt trouwens al uit 1839 (!). En ik vertel je niets nieuws door te zeggen dat mensen ook voor 1839 de behoefte hadden om zichzelf af te beelden; schilders maken al eeuwen lang zelfportretten. Op de beweegreden van die behoefte om jezelf vast te leggen ga ik nu, het is een fotografische aflevering, niet verder in, haha...

Een selfie is eigenlijk een raar fotografisch fenomeen. Vaak maak je een selfie tegen de achtergrond van iets wat verschrikkelijk interessant is om aan anderen te laten zien. Vroeger maakte je dan een "normale" foto van dat interessante beeld en liet je die later aan je vrienden en familie zien. Tegenwoordig ben je met een selfie altijd zelf het middelpunt van je belevenissen. Je ziet ook op selfies dat mensen vaak zichzelf in het midden van het beeld hebben geplaatst en er goed voor gezorgd hebben dat ze zelf scherp zijn. De wereld is op een selfie tot een soort bijzaak verworden.

Zoekende serie

Ik maak van zo'n onderwerp altijd een serie. Een serie bestaat uit een aantal foto's die samen een verhaal vertellen. Niet door in iedere foto hetzelfde te laten zien, maar juist is het de kunst om door de foto's samen iets te laten zien. Dat is puzzelen. En zoeken. Met deze serie ben ik duidelijk nog zoekend; daar wil ik graag iets van laten zien. Ik ben bijvoorbeeld zoekend naar de vorm; liggend, staand, vierkant beeld, zwart-wit of kleur of juist een combinatie.

Ook ben ik zoekend, en dat is minstens zo lastig, naar wat ik nou eigenlijk precies wil vertellen met die serie. Wil ik inzoomen op het vreemde feit dat mensen, die in theorie volledig uniek zijn, iedere hun eigen vrije keuzes kunnen maken, in zo'n omgeving allemaal hetzelfde gaan doen ? Zo ja, hoe zou ik dat in beeld kunnen brengen. Misschien moet ik ze dan allemaal op dezelfde plek fotograferen. Maar hoe zorg ik er dan voor dat de foto's niet allemaal hetzelfde vertellen. Voor het eerstkomende uitstapje is dat een mooi experiment. Dat heb ik nog niet bewust uitgeprobeerd. Wel heb ik een paar andere invalshoeken voorzichtig onderzocht. Die wil ik je graag laten zien. Niet alle foto's die ik toon zijn geschikt voor de serie of zelfs maar gelukt, maar ze tonen wel de principes van de invalshoeken.

Invalshoek 1 : alleen op de wereld

Eén van de invalshoeken die ik in gedachte heb voor de selfies serie is het inzoomen op het feit dat de selfie-makers alles om zich heen kwijt lijken te zijn doordat ze zichzelf in het midden van de wereld zetten. Ze kijken alleen naar het beeld op hun telefoon en hoe ze zelf, tegen die achtergrond er op staan. Vaak nemen ze ook rare houdingen aan om beter in beeld te komen, of trekken ze hun gezicht in hun beste foto-face. Fotografisch heb ik dat geprobeerd te laten zien door er op een afstand van minder dan 2 meter pal voor ze te gaan staan en ze te fotograferen terwijl ze de selfie maken. Wanneer ik ze niet aankijk en in de verte kijk en af en toe ook eens een andere kant op een foto neem gaat dat goed. Er is niemand geweest die ook maar de gedachte heeft gehad dat ik hem/haar fotografeer. Daar zijn ze ook veel te druk met zichzelf voor bezig.

Invalshoek 2 : interactie en omgeving

De eerste invalshoek is inhoudelijk ok, maar het dreigt dan een serie te worden waarbij iedere foto hetzelfde verhaal vertelt. Niet echt boeiend, want het is veel beter om de foto's ieder voor zich een stukje van het verhaal te laten vertellen (met overlap). Daarom probeerde ik ook andere invalshoeken. Achteraf gezien is ook de tweede invalshoek niet mijn sterkste geweest. Ik wilde iets laten zien van het omringende proces; bijvoorbeeld de wisselwerking met anderen wanneer je een selfie-plus (een selfie met anderen) maakt. Ook wilde ik iets laten zien dat juist niet op hun selfie staat; ook een omgeving van het proces. Dat laatste gaf wel een mooie opening voor een sterkere beeldopbouw. Onderstaand weer 3 voorbeelden.

Invalshoek 3 : mensen in omgeving

Uiteindelijk ben ik nog het meest tevreden over mijn pogingen om te proberen iets meer van de ongemakkelijke verhouding tussen mens en omgeving te laten zien. De makers van de selfie zijn het middelpunt van de wereld in hun selfie. Ik heb in onderstaande 3 beelden volgens mij een goede vorm om de focus die zij op zichzelf leggen te laten zien in combinatie met de omgeving die tot bijzaak is verworden. Grappig dat ik die combinatie van mens in omgeving uiteindelijk tegenkom als (voorlopig) best passend. In Lissabon ben ik begonnen te onderzoeken of dat soort beelden me liggen (dame met tasje, gele pilaren, plassen op de grond). In de uiteindelijke serie komt, zoals het er nu uit ziet, in ieder geval het kussende stel te zitten, hoewel je nooit weet van welke foto's je in een serie afscheid moet nemen. De andere twee foto's kunnen er natuurlijk nooit allebei in komen; die zijn te duidelijk op dezelfde plek gemaakt en dat stoort hier, want het is een overeenkomst die inhoudelijk niet bijdraagt aan het verhaal van de serie...

 

Experiment

De eerstkomende keer dat ik pad ga, ga ik verder met deze serie. Verder door te experimenteren. Eén zo'n experiment zou kunnen zijn, zoals ik juist bovenstaand beschreef, om de serie op één vaste plek te maken. Dat wordt lastig, want je wilt in een serie ook verschillen hebben die er voor zorgen dat het totaal groter wordt dan de som van de afzonderlijke delen. Ook zou ik kunnen vragen om de selfie die ze gemaakt hebben aan me te sturen. Dat is vast een boeiende combinatie met mijn beeld. Moet ik wel even een korte uitleg voorbereiden en mensen aanspreken, terwijl ik ook net lekker in mijn eentje bezig ben. Maar wie weet... Ik hou je op de hoogte van de vorderingen en kom vast op deze serie terug.

Vorige week : reactivering tijdens de uitstorting van de heilige geest

Nog even over vorige week : afgelopen weekend (Pinksteren) was ik op Vlieland. Het was er alweer zonovergoten, echt prachtig ! Daar kwam op zondagmiddag even verandering in, toen vrij plotseling "zeevlam" kwam opzetten; koude dikke mist die plotseling ontstaat en vooral op het strand de boel flink kan verpesten. Dit keer duurde het maar een uurtje. Omdat ik, in het kader van mijn fotografische re-activering mijn camera vaker met me meeneem, kon ik eindelijk eens iets aan de reactivering doen. Volgende week heb ik meer (en ander) beeld dat ik het weekend heb gemaakt. Nu even een losse "zeevlam".