Een tweede in memoriam in mijn berichten... Onverwacht en ongewild. Er is iemand dood, zomaar en plotseling. Iemand die helemaal niet dood had moeten zijn. Begin vijftig is veel te jong. Paul was niet een heel dichtbije vriend van me, maar we hadden altijd even een gesprekje wanneer we elkaar zagen of we dronken een biertje. Ik ben bij optredens geweest waar hij mondharmonica speelde in prachtig slepende bluesnummers. Paul was voor mij vooral, en zo heb ik hem ook leren kennen, een heel goede vriend van een aantal bijzonder fijne mensen in mijn leven. Afgelopen woensdag was ik bij zijn afscheid en ik was onder de indruk. En over die indruk wil ik iets kwijt...

In mijn bericht van vorige week kondigde ik aan om deze week verder te gaan met mijn onderzoek naar het begrip intimiteit, waar ik toen mee startte. Deze week zou ik op zoek gaan naar hoe ik intimiteit in mijn foto's gebruik. Je snapt het vast, dat onderzoek moet noodgedwongen even een weekje wachten. Deze week wil ik het over "leven" hebben. En over het "niets" dat daar onlosmakelijk bij hoort. Deze aflevering is voor Paul.

Geboorte

Laten we starten bij het eind; bij het moment dat ik hoorde dat Paul dood was. Met een vriendengroep van negen mensen zaten we op de veerboot naar Vlieland toen één van ons vertelde dat Paul die afgelopen woensdag was gevonden. Op de bank, in zijn slaap overleden, waarschijnlijk op maandag al. Hij had zijn bier niet eens opgedronken...

Wij waren op dat moment op weg naar "Into the great wide open"; een meerdaags zonovergoten muziekfestival op prachtige locaties op Vlieland, waaronder het dennenbos, het grasveld bij de vuurtoren, het dorp en een podium op het strand. Erg onwerkelijk dat Paul, die ik, naast verjaardagen, vooral op ons gezamenlijk waddeneiland Vlieland tegen kwam, er niet meer was. Het hele weekend heb ik bijna ieder uur wel even aan hem gedacht. Onbegrijpelijk en onwerkelijk. Voor mij een beetje; voor zijn naasten natuurlijk oneindig veel malen erger...

Paul heb ik op mijn netvlies staan zoals hij lekker bij de Bolder met een speciaalbiertje in de zon zat. Met die blik die alleen hij had. Of ik trof hem met zijn zoon op het fietspad naar het andere eind van het eiland. Of ergens anders, buiten de paden. Of we liepen tegen elkaar aan tijdens de tent(huis)-opbouw in april of het afbreken in september, gewoon ergens op het kampeerterrein. Of ik trof hem wanneer hij iets met mijn (en zijn) vrienden ondernam. En dat gebeurde regelmatig; Paul was een goede vriend. Zijn allerbeste vriend, Evert, heeft Paul's afscheid georganiseerd en begeleid. Prachtig !

Jeugd

Deze woensdag trokken we, gewapend met één enkele zonnebloem, naar het crematorium om afscheid te nemen. Niet dat ik zozeer nog afscheid van Paul te nemen had, maar vooral ook om er te zijn bij een belangrijke gebeurtenis in het leven van onze eerder genoemde gezamenlijke vrienden. Om later te kunnen delen in hun herinnering aan Paul en aan dit afscheid. Om te kunnen steunen, om samen te kunnen terugkijken, hun verdriet beter te begrijpen en om er later samen over te kunnen lachen. En om Paul beter te leren kennen. Niet alleen de Paul die wij hadden gekend, maar ook van ver daarvoor en van de herinnering van anderen.

Het was een prachtig en bijzonder afscheid. Nadat Paul op een kar, met mee-lopende familie en vrienden, vanaf zijn ouderlijk huis naar het crematorium was gereden hebben we een lieve en verbonden bijeenkomst gehad.  Met heel veel mensen; er lagen honderden zonnebloemen naast de kist. Vaak heb je bij dat soort bijeenkomsten (de "afscheidsdiensten") het gevoel dat een klein aantal mensen echt afscheid neemt en daarbij de rest van de aanwezigen toespreekt, maar hier waren we echt met zijn allen. We werden niet toegesproken, maar betrokken in de verhalen en het afscheid en verdriet. Naast het verdriet was er veel aandacht om het leven van Paul op een opbouwende manier te her-denken, stil te staan bij wie hij geweest was, te luisteren naar de muziek in zijn leven en welke dingen hij in het leven had gedaan.

Volwassen

Een niet-overdreven; mooi ingehouden viering van het leven.... Een soort mini-festival voor de overledene. Er was veel muziek, gemaakt door zijn vrienden en mede-ex-bandleden; er waren verhalen, foto's, filmpjes, er was verdriet, er was gemis. En alles met elkaar was het helemaal goed. We hebben Paul beter leren kennen en daardoor ook onze vrienden. Zelf heb ik er ook dingen van geleerd, al wist ik die natuurlijk ook allemaal al. Over wat belangrijk is in het leven. Over dat het nooit te laat is, over dat alles zomaar voorbij kan zijn. Over vriendschap, over overgave, over durf, over delen. Over leven, over door-leven, over voor-leven, over moeite doen, over jezelf geven. En over-leven : "je kunt dansen in de zon, maar moet ook vechten in de regen" (deze zin is niet van mij).

Tsja, en dan moet ik iets met foto's in zo'n bericht. Ik start eventjes simpel met een foto van het festival; het grote festival bedoel ik dan. Het podium op het strand bij nacht. Een podium met een kerk. Niet mijn sterkste beeld, omdat het uitgestrekte strand verder helemaal zwart is, maar je kunt je er hopelijk iets bij voorstellen. Raar zo'n symbool van bezinning (ik werd niet zozeer in gelovige zin geraakt) op het strand. En bij iedere duinovergang moest ik toch weer aan Paul denken.

 

 

Dood

Voor mijn andere beeldmateriaal dat ik in dit bericht voor Paul wil opnemen heb ik gekozen voor foto's die ik een flink aantal jaar geleden heb gemaakt. Die keuze heb ik gemaakt doordat ik tijdens de projecties Paul op een aantal foto's zag rondlopen op één van mijn favoriete plekken op het eiland; de Vliehors. Ik heb het daar helaas nooit met hem over gehad, maar zo te zien was het ook een plek waar hij zich prettig voelde.

Mijn foto's zijn gemaakt tijdens één van mijn nachtelijke uitstapjes naar de uiterste Westpunt van het eiland. Ik stond dan om 3 uur 's-nachts op, fietste een uur naar de luchtmachtbasis halverwege het eiland en liep dan nog bijna twee uur om de laatste 10 kilometer over de zandvlakte te overbruggen. Met een beetje geluk was ik dan precies bij zonsopgang bij het reddinghuisje dat daar staat.

Herinnering

De camera die ik mee had voor onderstaande beelden was een zogenaamde middenformaat camera; een loodzwaar geval dat op vrij groot negatief schiet (6 bij 7 centimeter). Voor de liefhebber : een Mamiya RZ67. De negatieven worden ontwikkeld en daarna gescand, zodat je ze digitaal kunt nabewerken. Door de manier waarop je werkt krijgen dat soort negatieven automatisch rouwranden, en dat past helaas weer erg goed bij deze aflevering.

Eerder in mijn berichten heb je kunnen lezen dat het leven volgens mij zinvol wordt wanneer je iets betekent voor anderen. Wanneer anderen je herinneren. Afgelopen woensdag heb ik gezien dat die herinnering aan Paul wel goedkomt... En tijdens het festival merkte ik dat ik, al stond ik dan niet zo dichtbij, ook zeker herinneringen aan Paul heb. Vandaar dit in memoriam en de volgende foto's.

Eindeloze leegte

Zoals gezegd zag ik Paul op een aantal van de geprojecteerde foto's op de Vliehors rondlopen. Een indrukwekkend eindeloze hoeveelheid zand. Tien kilometer zo'n beetje. Mijn eerste beeld is het eerste reddinghuisje; dat is niet het huisje helemaal op de Westpunt, dat iedereen van Vlieland kent, maar een vervallen exemplaar dat ik onderweg daar naar toe tegen kwam. De uitgestrektheid, verlatenheid, en daarmee ook de eindeloosheid, leegte en de rust zullen duidelijk zijn... Niets dus...

 

 

Het tweede beeld toont vrij aardig mijn reden van bezoek aan de Vliehors die zomer. Ik was op zoek naar leegte, naar niets. Naar het in beeld brengen van dat "niets". Een aantal van mijn klasgenoten van de fotoacademie hadden die leegte gevonden in volledig onscherpe beelden, waarop je niet eens meer zag wat er op de foto stond en waar die gemaakt was. Ik wilde de uitgestrekte leegheid concreter in beeld brengen; de zandplaat gebruiken om het "niets" te vinden.

 

 

Onderstaand beeld is ook een voortvloeisel van die zoektocht naar het niets. Hier ben ik blij dat er, na een "niets"-begin, een soort tijdelijk "leven" ontstaat. Na een lege vlakte is er plots dat levens-spoor dat andere levens kruist. Een levens-spoor dat ook weer ergens lijkt op te houden (maar waar precies is niet duidelijk...).

 

 

Paul, het was goed om je te kennen en om je afscheid te mogen bijwonen ! Dank. Komend weekend ga ik weer naar Vlieland. Ik zal aan je denken en een laatste speciaalbiertje met je drinken op het terras van de Bolder. Proost !