zoete kritiek
Het kost me moeite om me in te houden. Niet dat ik opeens ook uitgesproken meningen heb over hoe de Corona crisis door het kabinet moet worden aangepakt en wat er tot nu toe fout gaat. Meningen over de keuzes als het gaat om wat we moeten doen en wat we moeten laten. Een mening over het nieuwe kabinets-mantra dat we het met zijn allen moeten doen.
Op de beslissende momenten zou ik al die dingen zelf echt niet beter kunnen, vrees ik, en achteraf het juiste beleid bepalen en het verstrekken van retrospectief advies is meer een kwestie van zelfvoldaanheid dan van echte hulp. Wel heb ik, laat ik het zo zeggen, her en der wat verbazing over hoe wij er met zijn allen mee omgaan. Daar houd ik me over in...
hulp en kritiek
Er is gelukkig meer hulp en kritiek in de wereld en met sommige kritiek kan ik heel blij zijn. Dat is best bijzonder. Wanneer je het sterk vereenvoudigt kun je alles tot een simpele tweedeling terugbrengen. Dan zijn er, voor wat betreft het krijgen van kritiek, twee soorten mensen. De mensen die moeite hebben met kritiek en de mensen die er geen moeite mee hebben (maar er vaak niets mee doen).
Ik behoor tot categorie 1, wanneer je het zo simpel stelt; ik ben daar niet goed in, kritiek krijgen. Als ik het krijg (en de kritiek binnen weet te komen), doe ik er (soms) wel wat mee.
Voor sommige kritiek werkt het vreemd genoeg anders. Dat is kritiek waar je blij van wordt. Kritiek doordat iemand de moeite heeft genomen om echt goed te kijken, echt aandacht te hebben en de kritiek echt goed weet te formuleren, waardoor je echt zin krijgt om er iets mee te doen. Laat ik die vorm zoete kritiek noemen, in tegenstelling tot de gebruikelijke vorm die kritiek lijkt aan te nemen; zure kritiek.
zoete kritiek
Zoals je weet had ik Kata een inzending laten doen bij Lensculture, een fotografie-website en online magazine. Lensculture heeft zeer regelmatig competities en ik had Kata gestimuleerd om mee te doen aan de Black & White Photography Awards 2020.
Na wat puzzelwerk had ze besloten om 5 losse beelden (geen serie dus) te uploaden en daar ook het vinkje bij de review optie te zetten. Zo'n review kost dan € 15 extra en ik moet zeggen dat ik Kata's naïviteit over de mogelijke zinvolheid van een review voor zo'n klein bedrag niet helemaal kon volgen.
upload en review
Nog even kort de beelden die Kata had ingeleverd, van nummers voorzien door de reviewer. Je zou ze allemaal kunnen kennen uit eerdere SPAGHETTI afleveringen :
Uitgaand van mijn eigen zure aannames over de review werd ik confronterend verrast met zoete kritiek. In mijn vooringenomenheid overvallen door iemand die echt goed had gekeken, en er inhoudelijk zeker iets zinvols over te melden had. Kort samengevat had mijn reviewer door dat Kata probeert om een gevoelslaag aan te boren. Voelen in plaats van denken.
Dat was niet zo moeilijk, dacht ik met gebruikelijk cynisme, want dat staat op Kata's website en in de begeleidende tekst bij de inzending. Kata had wel door dat er iets schuurde bij de selectie van de foto's. Niet alle beelden raken de gewenste snaar van gevoel. Daar verraste de reviewer me, want die wist ook dat precies te melden. En ook welke foto's wel en welke foto's niet. En vooral, een mogelijke oorzaak van het waarom wel en waarom niet.
toeval
De twee meest linker foto's, nummer 1 en 4, raken de gevoelslaag die Kata beoogt. De andere drie beelden, hoe sterk ook, raken die gevoelslaag een stuk minder. Bij het samenstellen van haar eerste fotoboek was het Kata wel opgevallen dat die beelden moeite hadden om bij de rest te passen, maar ze had er nog geen zicht op, hoe dat kwam.
Een mogelijke sleutel bleek, volgens de reviewer, gelegen te zijn in mijn trouwe vriend, het toeval. De natuur zit er vol mee; het leven bestaat er uit. Een warboel is het, verrassend, ongrijpbaar, onvoorspelbaar en daarmee puur, maar ook bedreigend...
Om greep te krijgen op ons leven, gaan we het toeval ordenen, er een structuur in aanbrengen, waardoor dingen herkenbaar, voorspelbaar, herhaalbaar en beheersbaar worden. We gaan het toeval weg-denken, in plaats van dat we ons er aan overgeven.
greep
Naarmate er meer herkenbare vreemdheid en structuur in een beeld zitten, ga je daar ongemerkt mee aan het puzzelen om te onderzoeken of je het snapt wat er gebeurt. Puzzelen en snappen zijn gebaseerd op ordening, op denken. In beelden 2, 3 en 5 is zo'n aanhaakpunt te vinden. Een ordening, een structuur, een object waardoor je gaat denken; waardoor je probeert de ongrijpbaarheid en onvoorspelbaarheid te elimineren. Waarme je probeert je greep te verstevigen...
Zoals de reviewer schreef : "Order associates with thinking, randomness with feeling". En zoals Johan Cruijff zei : "Je ziet het pas wanneer je het door hebt". Kijk maar eens naar onderstaande beelden die ik de afgelopen weken als mogelijke Kata beelden had geselecteerd. Die halen het gevoelsniveau duidelijk niet alle vier.
