Al weken heb ik het er over. In de voortschrijding van de tijd heb ik mijn portretplannen bijna volledig laten stranden. Geen schuldgevoel, nee hoor, dat niet; het zijn voornemens, dat soort plannen. Soms komt er iets tussen, meestal ben ik dat zelf met nog meer andere plannen, en heel soms een pandemie. Los van mijn portret-plannen ben ik met de fotografie goed bezig geweest...

Mijn portret-plannen zijn wel sterke voornemens en ze steken dan ook iedere keer, eigenlijk iedere week, als een naald in mijn gedachten. Ja, ik wil er graag mee bezig, maar door veel te veel te onduidelijke redenen stel ik dat telkens uit. En net als met de publieksgerichte fotografische coming out die ik twee weken geleden beschreef, is het voor de portretten tijd voor actie !

drempel

Zo'n portret-project heeft een drempel, vooral veroorzaakt door mezelf, doordat ik alles van tevoren probeer te bedenken en een concept wil uitwerken. Maar ja, dat zorgt voor aarzeling en daarna al snel voor stilstand, waardoor ik weer te weinig vaart heb om de drempel over te komen. Best onhandig. En bovendien, het stuurt veel gemakkelijker wanneer je al wel in beweging bent. Ogen dicht en gaan...

stap 1

Deze week, vóór woensdag, krijgt iedereen die zich heeft aangemeld om mee te willen doen aan één of meer van mijn portret-projecten (dank daarvoor !), of waarvan ik hoopte (of me valselijk herinner) dat je dat gedaan hebt, een mail. Daarin de plannen kort samengevat voor mijn eerstkomende project en de vraag of je daar aan mee wilt doen.

Mocht je komende woensdag nog geen mail hebben gekregen (vergeten of in de spam geraakt oid) of wanneer je alsnog bedacht hebt mee te willen doen, stuur me dan een berichtje.

kata-concept

Van de vier portret-projecten die ik inmiddels heb bedacht moet ik met één starten. Met welke, is dan de vraag, en waarom. En kijk, daar is ze weer, mijn Noorse alter-ego. Ik wil, om mijn Kata Olstrom concept meer breedte en vooral diepgang te geven, deze eerste portret-serie door Kata laten maken. Met een typische Kata-feel. Dus sowieso in zwart-wit en vierkant.

Kata heeft in haar fotografisch werk een afstandelijke en toch gevoelsmatige manier van kijken. Observatie en verbondenheid trekken elkaar aan en stoten af. Die dubbelheid wil ik in die portretten hebben; de onrustige vriendschap tussen afstand en nabijheid. Een soort confronterende kwetsbaarheid zoek ik.

vorm

De vorm die Kata gebruikt, vierkant en zwart-wit, dragen bij aan de afstand die je voelt; het is een abstractie in de kleurdimensie, die zich moet verhouden met een ingeperkt kader.

De scherpte van het portret, zoals me dat voor ogen staat, geeft daarbij juist een indringendheid en nabijheid. Doordat Kata dit keer het centrum van het beeld gebruikt als bijkomende focus-techniek, als versterker van de aandacht, wordt het beeld bijna onontkoombaar, zo is de gedachte.

inhoud

De portretten in deze serie hebben hun ogen dicht; daardoor ontstaat een krachtige scheiding tussen de twee werelden. Er is een binnenwereld van de geportretteerde en een buitenwereld van de toeschouwer. Dat die elkaar niet gaan raken is door de gesloten ogen overduidelijk. De toeschouwer observeert, de geportretteerde ondergaat dat. Daar zit een overgave in, en daarmee vertrouwen.

Als toeschouwer krijg je een gevoel van ongemakkelijke beschaamdheid door die mate van opgedrongen intimiteit. Je voelt je een voyeur door de enkelvoudige observatie-richting en de vertrouwensvolle overgave van de geportretteerde. Dat vertrouwen beschaam je noodgedwongen doordat je (door de detaillering) zo intensief kijkt en misschien wel meer details ziet dan je zou willen.

keuzes

Die gedachten over vorm en inhoud zijn nog maar het begin. Er zijn nog heel wat keuzes te maken. Bijvoorbeeld over de achtergrond; moet het een landschap zijn, een lucht, een bos, een vormlozer beeld, de thuis-omgeving van de geportretteerde, of helemaal niets ? En dan verder, bijvoorbeeld bij een landschap, moet daar een vervaging in of juist niet, hoe hoog moet de horizon, hoe valt het licht.

Of keuzes voor wat betreft het portret zelf. Wat laat ik zien is zo'n keuze; vanaf de onderzijde van de hals (een kwetsbare plek) tot boven het hoofd, of snij ik er aan de bovenzijde een stuk af ? Blote schouders lijkt een goed idee en maakt tijdloos. Maar hoe zit dat met kwetsbaarheid ? Is meer bloot misschien nog kwetsbaarder, tot aan het middel of geheel bloot ? En wil ik dat, durf ik dat, durven mijn geportretteerden dat dan ook ?

probeersels

Een eerste probeersel vandaag; een samengesteld beeld van een studio-portret met een Vlieland-landschap dat je in een eerder bericht hebt gezien. Technisch niet perfect, maar dat hoeft bij een probeersel ook niet. Om je te laten zien dat kennelijk simpele keuzes al een merkbaar gevoelsverschil maken laat ik je eerst een (mijn) volledig hoofd (met ruimte er omheen) zien :

 

 

En als tweede hetzelfde beeld met een krapper kader en een genadeloze afsnijding aan de bovenzijde. Blijft raar hoe dat voor een inhoudelijke verandering zorgt. Dat wordt nog wel even puzzelen, maar dat is zo'n bijsturing die gemakkelijker gaat, wanneer ik eenmaal in beweging ben.

 

 

scherpte

De knetterende scherpte die ik op mijn monitor zie (ik zie ieder baardhaartje los, alle bloedvaatjes, kreukels boven mijn ogen) zie je dat helaas niet in deze verkleinde weergaven... Ik heb een stukje uitgesneden om een beter beeld te geven, maar ook dat is beperkt :