IJs en ijskoud

"And now for something completely different..." De titel van een film (1971) van Monty Python's Flying Circus schoot me deze week spontaan te binnen voor deze SPAGHETTI aflevering. De mannen van Monty Python maakten, voor wie dat niet (meer) weet, nogal absurdistische sketches, vooral gekenmerkt door de krankzinnigheid van de dialogen, vreemde bewegingen en rare verkleedpartijen. Wekelijks was er een aflevering met een paar films als blijvend hoogtepunt. De onderwerpen van de sketches waren sterk wisselend en dan werkte de "completely different" zin in vrijwel iedere aflevering als dé perfecte overgang. Onder aan dit SPAGHETTI bericht heb ik voor de liefhebbers een paar terugkijk-links opgenomen.

Maar... Waarom schoot me die titel te binnen, vraag je je misschien af. En nog wel spontaan... Nou, dat is niet zo moeilijk, ik heb het plan om deze week iets tegendraads te gaan bespreken, iets heel anders, tenminste iets heel anders dan datgene waar we al weken tegen aan kijken; kortom "completely different". Voor mijn idee kijken we nu al weken en weken iedere dag tegen hetzelfde aan : zomerdagen... Deze zomer is, heb ik het gevoel, de zomer met de langste periode van knetter-warme dagen en van intens hel(s) licht, waarin alles op een onverbiddelijke wijze scherp en helder is. Deze week heb ik daarom plotseling zin om iets "verfrissends" te doen. We gaan het hebben over fotografie in de vrieskou van de winternacht.

Koud dus, en donker dus

In een eerder bericht heb ik foto's laten zien die ik 's-nachts gemaakt had en waar je op ziet dat de wereld, al lijkt het donker, er eigenlijk net zo uit ziet als overdag, alleen dat onze ogen dat niet kunnen waarnemen. Die foto's had ik gemaakt toen ik tijdens fijne warme zomernachten over Vlieland ronddwaalde.

Ik doe dat ook wel eens in de winter, 's-nachts fotograferen, zeg maar globaal gezien tussen 0.00 en 3.00 uur (daarna wil ik toch ook vaak wel naar bed). In die winternachten vind ik het fijn als het gesneeuwd heeft, of als er ijs ligt; dat maakt het beeld spannender. Het is in ieder geval koud in dat soort nachten en dat ervaar ik duidelijk als een nadeel; met name mijn handen en oren zijn niet geschikt voor vrieskou en worden al vrij snel blauw (soms oranje), ook met muts en handschoenen aan. Ik vind het in de winter, zeker als het gesneeuwd heeft, wel vaak prachtig buiten, maar door de kou kom ik er minder toe om op pad te gaan dan in de zomer. Toch een paar voorbeelden.

Foto 1 : het einde van de wereld

Ik start met een voorbeeld dat ik ook in mijn fotoboek heb opgenomen. Met de auto was ik een doodlopende weg ingereden. Niet met een speciaal doel, maar vaak zijn doodlopende wegen boeiender dan doorgaande wegen (een metafoor voor het echte leven ?). Ik reed tot aan het punt waar ik niet verder kon en het voordeel is dat je daar wel stil moet staan. Ik stap dan ook altijd even uit; de weg houdt daar op, dus dat is ook een vrij logisch moment om even rustig om je heen te kijken. Zoals ik eerder heb beschreven loont het altijd de moeite om even stil te staan en te wachten, al weet je niet op wat... Mijn aandacht werd getrokken door een weiland met elektriciteitsmast en mist.

Die mist zorgt er voor dat de wereld ophoudt. Je kunt in de voorgrond nog een behoorlijk eind kijken, al is dat ook niet allemaal even helder (dat lijkt me zeker een metafoor), maar ergens houdt je zicht op de wereld op. Even kort door de bocht : wat je niet ziet bestaat ook niet (of wel, maar dan komen we weer op geloof en verwachting en het gaat me nu alleen over het beeld zelf). Dat weiland kun je zien als jouw realiteit; daar sta je zelf midden in. Het is de voor de hand liggende keuze, doordat het weiland zich op jouw niveau bevindt.

De draden van de elektriciteitsmast hangen, geholpen door de mast die vaag gesteund wordt door de realiteit, als een vrij kwetsbare laag boven die realiteit en die laag lijkt zich tot over het eind van de wereld heen te strekken en tegelijk zijn schaduw er op te werpen... De wetenschap dat die kabels een dodelijke hoogspanning vervoeren maakt de afstand alleen maar groter. En ja, er is meer tussen hemel en aarde ...

Foto 2: op weg naar nergens

Een andere winternacht was ik op zoek naar een alternatieve kerstkaart. Iets meer een soort kalenderplaatje dus; wel mooi, maar inhoudelijk hoefde het niet heel veel te betekenen. In de winter heb je vaak van die laaghangende mist die op zich al boeiend is. Dit keer omdat de mist (gelukkig) ook net de weg (visueel) afsluit, waardoor die weg naar nergens loopt, terwijl je ziet dat er achter de mist wel meer is. In de categorie "best-wel-mooi"...

Foto 3 en 4 : schaambosjes

Bij de derde en vierde foto van deze aflevering heb ik weer iets meer verhaal. Het was me al eerder opgevallen dat bij ongelijkvloerse kruispunten van (provinciale) wegen, ook op platteland met alleen maar omringend weiland, er vaak een soort schaamstreek-bosjes om de kruising heen staan; driehoekige kleine bosjes als enige beplanting in de verre omtrek. Ik denk dat die bosjes er staan om het zicht van de automobilisten te verkleinen en de kracht van windvlagen te beperken, zodat je daar met meer aandacht en zonder windstoten overheen rijdt. Rare bosjes soms, in een geheel leeg landschap. Vlak buiten de stad passeerde ik vaak zo'n bosje en had al eens gedacht over een foto-sessie. Na een bezoek aan een verjaardagsfeestje heb ik op een koude januari-nacht mijn camera gepakt en ben er naar toe gefietst.

Twee van die foto's staan hier onder. Minimaal een derde beeld zou er nog bij moeten om het verhaal compleet te maken. Hier in deze twee zie je de kunstmatigheid (eerste beeld) en de afstand tot "iets" (tweede beeld), maar nog niet waar die "afstand tot" over gaat (de weg,de auto's) of de vreemdheid van de plek (de beknelling in de oksel van een "kruispunt" en de leegte er om heen). Ik heb wel foto's met de weg en zelfs met auto's, maar ben niet tevreden over de toevoeging die ze aan de serie leveren. Misschien komt het er nog eens van. Niet alles hoeft af...