Door de corona is mijn leven, en waarschijnlijk het jouwe ook, een stuk minder boeiend geworden. Ik merk hoe hard ik me ongemerkt aan de sprankelende hoogtepuntjes van het leven omhoog trok. Aan de etentjes, avonden met vrienden, festivals, vakanties en foto-uitstapjes. De wereld staat, wat betreft positieve energie, opeens wel heel erg stil.

Tijdens de eerste corona-golf had ik daar niet heel veel last van, waarschijnlijk omdat ik goed met mezelf kan opschieten en ook nog eens een overdaad aan interesses en bezigheden heb. Tijdens deze tweede golf kost het onverwacht veel moeite; zelfs ik word er niet vrolijker op; het gevoel van een verloren jaar kruipt langzaam in me...

tegenbeeld

Begin van de week zag ik een oude vrouw op televisie; ze had Auschwitz overleefd en was daarna psychologe geworden. Ze legde uit dat ze haar leven niet in het voor de hand liggende kader van slachtoffer had geplaatst, maar dat ze zich overlevende voelde. En daardoor de kracht voelde er uit te halen wat er in zat.

Dat kon ik tot op zekere hoogte volgen, al kan ik me moeilijk voorstellen hoe dat werkt, wanneer je iets zo indringends hebt meegemaakt; of je dat dan kunt niet-zien. En ook werkte haar verhaal relativerend; mijn wekelijks gepiep over corona valt daar natuurlijk volledig bij in het niet. Toch wil ik met haar techniek proberen mijn negativiteit om te keren. Ik wil niet in het negatieve dompelen, maar het tegenbeeld proberen te zien.

dubbelbeeld

Negativiteit en sombere gedachten kunnen alleen bestaan tegen een achtergrond van minder-negatief; laten we het voor het gemak positief noemen. Als aanname ga ik er van uit dat er altijd zo'n andere kant bestaat. Een klassieke visuele verbeelding van die dubbelheid is Rubin's vase, ook wel The Two Face, One Vase Illusion genoemd.

Afhankelijk van wat je ziet, zie je een vaas óf twee gezichten. Je ziet ze niet tegelijk; sterker nog, wanneer je het één ziet, kun je het ander niet zien. Je weet het wel, kunt ook wisselen, maar het is niet mogelijk beide tegelijk te zien. Het ander is niet meer dan het tegenbeeld. De restruimte die het één nog sterker laat schitteren...

 

 

negatieve ruimte

Zoals dat bij Rubin's vase werkt, met die expliciete, gestileerde aanwezigheid van twee mogelijke betekenissen, werkt dat in de fotografie niet. Vaak wordt wel gebruik gemaakt van negatieve ruimte (de ruimte die het niet-onderwerp is), maar niet met een dubbele betekenis. Ik heb in de foto die ik je een tijd geleden liet zien (in dit bericht) gebruik gemaakt van zo'n negatieve ruimte. In dit geval zorgt de negatieve ruimte er voor dat de boom, die op zichzelf niet spannend is, een lading krijgt, een betekenis, een kader.

 

 

op pad

Afgelopen week was ik een uurtje op pad. De tredmolen waar het leven in terecht gekomen is, moest even onderbroken worden. Terug naar een plek die ik al kende, maar nu om met ander licht te kijken of ik er meer mee kan. Ik zal je eerst een wat ruimer beeld geven; een middenweg tussen de blik van Kata en mijn blik.

Het is geen voorbeeld van negatieve ruimte, maar wat ik me wel afvraag is wat er zou gebeuren als die ene loofboom er niet had gestaan. Dat het een vreemde eend in de bijt is, staat vast, maar maakt die boom de foto nou net boeiend, of verstoort ie het evenwicht... Misschien Photoshop ik hem er nog wel eens uit.

 

 

gevoelsmatig

Onderstaand het eindresultaat van mijn uitstapje. Spelen met negatieve ruimte, zonder dat ik die laat zien. Zonder dat die er zelfs is. Alleen de illusie van meer, maar niet visueel... Eigenlijk is dit wel weer duidelijk een Kata-beeld; voelen in plaats van denken... Kata wil een verwarring scheppen; het onderwerp is het onderwerp niet en de achtergrond is geen achtergrond. Er zit wel een verbinding tussen die twee, maar ze raken elkaar niet.

Er zit een dubbelheid in het beeld, die wordt versterkt door het gebrek aan een gebeurtenis. Het is een toneel in afwachting; er staat iets te gebeuren, zo voelt het. Wát dat is, wanneer dat gaat plaatsvinden en óf het überhaupt gaat gebeuren is onduidelijk; dat is het deel dat je niet ziet en niet kunt vasthouden.

Juist door het ontbreken van houvast wordt het een boeiend beeld. Er is een gemis en toch een vertrouwdheid, misschien zelfs warmte. De warmte van het leven en de liefde die je ervaart worden groter doordat er ook gemis is. Gelukkig, misschien toch geen verloren jaar...

 

 

te klein

Dit beeld heeft ruimte nodig. Geprint zou 40x40 cm het minimum zijn; ik ga het eerdaags in het echt, op papier, zien. Op een monitor mis je helaas veel. Vooral de subtiliteit die het bankje (niet-onderwerp) en bos (niet-achtergrond) scheidt; de (on)scherpte. Het bankje is onscherp; het bos (althans de grond en de eerste bomen) zijn scherp(er). Een uitsnede...