Vorige week schreef ik over mijn fotografische inspanningen met mijn eerste fotorolletje. Dat zal zo rond mijn 10e levensjaar geweest zijn, waarschijnlijk iets daarna. Je zou het misschien niet denken, maar ik was destijds een vrij fragiel gebouwd jongetje met krullen en licht flappende oren. En in ieder geval was ik ook een stuk onzekerder dan tegenwoordig. Niet dat die onzekerheid problematisch was, maar ik was een stuk verlegener en had een onverklaarbaar groot ontzag voor gezagsdragers. Verlegen ben ik inmiddels een stuk minder en ook gezagsdragers bleken in veel gevallen niet de zuivere, krachtige persoonlijkheden die ik had vermoed. Die verlegenheid en het immense ontzag voor maatschappelijke superioriteit hebben iets met elkaar gemeen. Beide hebben te maken met het feit dat ik moeite had met conflicten (ik hou er nog steeds niet van). En dan vooral met de noodzaak om me verbaal te verweren en te handhaven in zo'n geval.

Sprakeloos

Bij conflicten was ik sprakeloos, soms letterlijk; het ontbrak me aan tekst en aan maatvoering. Ik zag geen kans om "overeind" te blijven en in geval van een conflict een inhoudelijk zinvol verweer met de juiste proporties te formuleren. Ik voelde me daardoor vaak overvallen door een soort onrecht; ik werd immers op onjuiste gronden aangevallen of terechtgewezen, zonder dat ik daarbij kans zag om me afdoende te verweren. Later heb ik dat gelukkig wel geleerd (de zelfzekerheid kon af en toe wel iets minder, denk ik tegenwoordig soms). Vreemd genoeg konden onze kinderen dat op jonge leeftijd al; zonder "om te vallen" geven die op een duidelijke wijze heldere en sterke argumenten over hun kant van de zaak tegen wie dan ook. Verbijsterend vond ik dat in het begin.

Zelf stond ik rond mijn 10e dus regelmatig met "de bek vol tanden". Waarschijnlijk werd mede daardoor mijn aandacht getrokken door kleine advertenties die destijds op dagelijkse basis in de krant stonden. Ik zie ze nog helder voor me. Het bedrijf "Instituut Rhetorica" gaf cursussen spreekvaardigheid met (onder meer) de onderliggende slagzin : "Dat had ik moeten zeggen !". Ik wist op die manier dat in ieder geval meer mensen met hetzelfde probleem zaten...

Uitdrukkingsvaardigheid

Zoals je vorige week zag, was ook mijn uitdrukkingsvaardigheid op het gebied van de fotografie niet meteen volgroeid. Daar was ik trouwens in het geheel niet onzeker over, maar dat kwam meer door een volledig gebrek aan inzicht en kennis. Tegenwoordig ben ik op dat gebied juist aarzelender en onzekerder geworden. Dat komt doordat het om de inhoud van een foto gaat en niet (alleen) om de esthetiek. Inhoud laten zien, zoals je dat ook in conflicten doet, blijft kwetsbaarder dan het verschuilen achter vorm. Heb ik inhoudelijk wel voldoende te melden, fotografisch gezien, komt dat wel over of lukt me dat niet, is het boeiend wat ik te melden heb en hoe ik dat in beeld breng ? Ik ben eigenlijk wel blij dat ik op dat gebied zoekender ben geworden.

In Sevilla, een paar weken geleden, heb ik vier hele dagen mogen rondlopen op zoek naar beeldmateriaal om me fotografisch mee uit te drukken. De komende weken zal ik daar één en ander van laten zien, al ben ik er minder tevreden over dan over mijn eerste uitstapje, vier jaar geleden naar Lissabon. Ik kon "het" niet goed vinden, zoals ik al eerder beschreef en had ruzie met mijn camera. Ik stelde bijvoorbeeld scherp op het hoofd van een persoon (of eigenlijk laat ik de camera dat doen; die heeft een veel scherpere blik dan ik). Ik gebruik een lens die er voor zorgt dat 10 cm daarvoor en 10 cm buiten het scherpstelpunt al merkbaar onscherp zijn, maar dan blijkt op de foto dat het scherptepunt heel ergens anders ligt; de tegels op een meter afstand vóór die persoon zijn scherp. Niet te verklaren. Daar baal ik dan van; zeker als het beeld wel klopt met hoe ik het bedoelde.

De jacht

Die 4 dagen in Sevilla was ik op jacht. Op jacht naar boeiend beeldmateriaal. En soms ook echt een beetje op jacht. In de tuinen bij het Alcázar van Sevilla (het voormalig koninklijk paleis), waar ik niet de geplande anderhalf uur was, maar ruim 3 en een half uur, zag ik op een gegeven moment een blauw buitenaards wezen lopen. Daar ben ik meteen achter aan gegaan, voorzichtig naderend, niet te opvallend en toch dichterbij sluipend. Een soort jacht op een niet-beschermde diersoort. Langzame minuten van dichterbij komen en tegelijk afstand houden. En wachtend op een moment dat mij aanspreekt. Af en toe een foto om het in dit blog te kunnen beschrijven. Zie onderstaand mijn jacht in tussendoor-beelden (de vierkante is het bewerkte exemplaar dat nog volgt) :

 

 

Je ziet, het duurt even, maar dan heb je ook wat. 's-Avonds in het Airbnb keek ik mijn beeldmateriaal terug en zag dat het goed was. Ik heb dit beeld toen zonder bewerking (alleen de linkerkant er afgesneden) meteen op Facebook gezet voor de verjaardag van vriend Gijs uit Arnhem (deze persoons-details kunnen privacytechnisch nog net, hoop ik).

Overtuigend

Ik noemde het begrip net al : de retorica. In wat bredere zin dan de letterlijke vertaling betekent het "het effectief spreken en schrijven en de kunst van het overtuigen". Op fotografie toegepast is dat ook waar ik naar op zoek ben. Overtuigende beelden maken die laten zien wat ík wil. En bij fotografie doet het er voor mij niet toe of dat helemaal "de waarheid" is, als er überhaupt een absolute waarheid bestaat; het gaat er om dat het beeld overtuigt. Daarom mag ik er in de nabewerking fijn mee in gevecht...

Gisteren ben ik nog eens stevig met deze foto bezig geweest en je voelt inmiddels wel dat er aan gesleuteld is, maar het is moeilijk aan te wijzen waar en hoe. Zo wil ik dat ook graag; dat mijn gevoel bij dat beeld versterkt wordt, maar dat het toch geloofwaardig blijft. Geloofwaardigheid is goed voor de overtuigingskracht. Dat de dames en de lantaarnpaal in de verte zijn verdwenen kan daarbij helemaal geen kwaad...

Voor Gijs

Uiteindelijk

Het eindresultaat

Met de basis was ik al blij; anders zet ik een onbewerkte foto al zeker niet op Facebook. Met de bewerking gaat het bovendien een stap de goede kant op. Voor mij overtuigend genoeg. Er zit een ontheemdheid in het beeld, startend bij de vervreemdende blauwe gestalte, versterkt door de alleenheid, de vlakke zanderige ondergrond en de confrontatie met de beeld-hoge wand van bomen en heg, die als een soort kasteelmuur met daarachter metershoge ridders voor de blauwe alien staan. Er zit een gat in die ondoordringbare muur; een opening die ergens naar leidt. Er is iets dat te bekijken of te lezen valt, maar wat is dat ? Gaat dat over de opening, over de muur, over de ridders ? Dat het ding daar staat zorgt voor een benadrukking van de grens.

De dynamiek van het beeld is afwachtend, bijna passief, misschien wel lijdzaam. Het is een pauze voordat er iets gaat gebeuren. Het spannende is dan voor de hand liggend : wat gaat er gebeuren, waar is het wachten op ? Die vraag geldt voor alles in het leven en daar wilde ik ook met dit beeld naar toe. Als je mijn eerste berichten, vooral het bericht over Sally de Winter, hebt gevolgd zie je het meteen : every moment is a white frame; anything can happen...