Veel te lang heeft het al geduurd. SPAGHETTI bevat inmiddels honderden foto's van mijn hand. Foto's van bomen, bossen, natuur-landschappen, stads-landschappen en zelfs van mensen, maar na bijna twee jaar staat er nog steeds niet één zelfportret op de website. Bescheidenheid zullen we maar zeggen...

Naast al die foto's ook nog eens honderden bladzijden tekst; SPAGHETTI is daarmee één groot zelfportret. Maar inderdaad, het is wel heel vreemd dat je nergens; zelfs niet bij het onderdeel "over", een fotografisch zelfportret aantreft. Daar komt nu verandering in en ik beloof je dat je de komende maanden nog meer van me gaat zien. Eerst even een oud zelfportret als opwarmertje (juli 2007, 12½ jaar geleden) :

 

 

help, help, help

Even een stapje terug : in het kader van mijn portretproject doe ik een hernieuwde oproep. Help ! Of beter nog : HELP !!! Ik ben op zoek naar modellen en dus naar jou. Liefst een beetje in de buurt, maar ook wanneer je verder weg woont mag dat geen reden zijn om niets te laten horen.

Misschien vind je het een beetje eng, of heb je het vreselijk druk, of twijfel je er aan of het wel een fijn portret wordt... Geen reden, al die beperkingen en twijfels heb ik precies zo en daarom gaan we samen over het hoe, wat, waar en wanneer nadenken. Eén ding blijft wel staan; het thema. Wat is de eigenschap die er voor zorgt dat jij de dingen kunt, die jij zo goed kunt. Lees maar even terug in het bericht van toen.

oefenen

Voordat ik vorige week mijn eerste portret-afspraak in die portret-project-serie had, ben ik ter opfrissing en verbetering bezig gegaan om mijn theoretische kennis (en praktische vaardigheden) op te halen voor wat betreft het maken van een portret met flitslicht. Dat was hard nodig; ik heb een hele avond oefen-geflitst met mezelf als slachtoffer. Want nee, portretten komen niet op onnavolgbare magische wijze tot stand; een portret maken is hard werken...

Gaandeweg de oefenflitsen bedacht ik dat ik, met mijzelf zo prominent voor de camera, er niet aan kon ontkomen om een zelfportret te maken. Wat voor fotograaf ben je anders, als je die mogelijkheid niet benut. Zo is het gekomen...

eigenbeeld

Volgens mij heb ik het al eens eerder geschreven; tijdens mijn studie gaf ik op een gegeven moment (betweterig maar terecht) commentaar aan een medestudent die volgens hemzelf een portret-serie ter bespreking had neergelegd : Dit zijn geen portretten; een portret is iets anders dan een foto waar iemand op staat...

Laat ik bij mijn eigen (soms) arrogante zelf starten. Op zich denk ik nog steeds dat een portret iets anders is dan een afbeelding of vastlegging. Ik bracht het destijds wel onnodig bot; dat zie ik nu achteraf ook in. Het beeld dat ik van mezelf heb is gewijzigd door dat voorval, ik zie dat die onaangename eigenschap ook deel van me uitmaakt. Mijn verzameling van eigenbeelden wordt daardoor niet rooskleuriger, maar wel completer.

afbeelding

Een afbeelding van jezelf kom je in het dagelijks leven waarschijnlijk vaker tegen dan een portret. Een afbeelding is een foto zonder onderlaag; een vastlegging van de uiterlijke verschijning. Een portret en dus ook een zelfportret laat meer zien van de geportretteerde dan alleen het uiterlijk. Je toont daarmee een beeld, of misschien zelfs een verbeelding, van hoe jij de geportretteerde ziet. En als je dat zelf bent, toon je een eigenbeeld of eigenverbeelding.

Ergens vorige week vond ik tijdens de voorbereidingen van mijn (kantoor)verhuizing mijn eerste rijbewijs terug. Dat is een souvenir van die tijd voor me. Het brengt allerlei herinneringen naar boven, zeker bij het zien van de pasfoto. Herinneringen aan hoe mijn leven toen was, hoe ik toen was en hoe ik er uitzag. En helaas moet ik steeds meer constateren : ik ben mezelf ontgroeid.

 

 

zelfportret

Een portret is een foto waarin je iets wezenlijks te zien krijgt van diegene die er op staat (en waar je trouwens ook een eigenheid van de fotograaf in zult aantreffen). Bij een zelfportret is dat niet anders. Je krijgt een eigenbeeld te zien. Een interpretatie die de fotograaf van zichzelf maakt. De selfie als mogelijk zelfportret sla ik even over; een selfie zegt meestal meer over hoe onwaarschijnlijk interessant jij bent door je onwaarschijnlijk interessante leven dan dat de kijker een beeld krijgt over jou als mens.

Enigszins in een poging om na te denken over mijzelf in mijn portretserie probeerde ik tijdens de flits-opfris-avond een eigenschap te laten zien die zorgt dat ik ben wie ik ben. Is dat dan ook een compleet beeld van mij ? Nee, dat denk ik niet; zeker na de afsplitsing van Kata als alter-ego, denk ik dat er veel eigenbeelden zijn die ik zou kunnen laten zien en die allemaal tot op zekere hoogte een eigen waarheid zijn. Dit specifieke eigenbeeld draait om de eigenschap dat ik vertrouwend op mijzelf in het leven sta.

verbeelding

Het vertrouwen op mijzelf zorgt voor rust en stabiliteit; ik heb geen angsten die me kwellen, geen onzekerheden of alles wel goed gaat komen. Ik voel me veilig. Natuurlijk is dat rationeel erg aanvechtbaar en weet ik ook wel dat er in het leven heel veel onveiligheden zijn en dat het helemaal niet raar is wanneer je daar bang voor bent of onzeker van wordt. Ik voel het gelukkig niet zo...

Dat vertrouwen heb ik proberen te verbeelden door met gesloten ogen recht in de camera te kijken. Dat is een verbeelding van vertrouwen en veiligheid die ik sowieso spannend vind en waar ik ook nog een serie mee wil gaan maken. De handen heb ik op mijn hoofd; voor mijn gevoel benadrukt dat de stabiliteit, maar ook dat het vertrouwen op mezelf gebaseerd is; het maakt het beeld kleiner en intiemer. Nu ik dit schrijf zie ik nog een verbetering : een volgende keer laat ik meer ruimte boven in het beeld (de buitenwereld) en snij ik mezelf vlak onder de hals van de trui af.

 

 

te schoon

Bovenstaand beeld past qua verbeelding goed bij wat ik wil laten zien, maar het is te fris, te helder, te schoon en te scherp. Het is een soort nieuwbouwwoning. Ik ben niet zo; dit voelt niet als passend. Ik ben voor mijn gevoel minder grijpbaar en kenbaar dan dit, niet alleen voor anderen, maar in de eerste plaats ook voor mijzelf.

Naast dit eigenbeeld ben ik nog wel tien andere eigenbeelden. Zo eenduidig wil ik dus niet in beeld. Er moet een vaagheid komen; een verstoring. De oplossing is technisch. Een enorme hoeveelheid korrel (een begrip uit de oude tijd van niet-digitale fotografie) toevoegen en daarmee klopt het. Dit ben ik. Dit is mijn zelfportret. Tenminste, dit ben ik ook...