Zou het deze week te warm zijn voor een bericht ? Nee hoor, eigenlijk is het, met rond de 30 graden, dezelfde temperatuur als toen ik vorig jaar in Valencia was en toen heb ik ook "gewoon" hele dagen door de stad gelopen. Goed insmeren en veel drinken. Ik kocht toen zeker twee keer per dag een anderhalfliterfles water en dronk die buiten de supermarkt voor ruim de helft op en deed de resterende kleinste helft in mijn meeneem-flesje. Hetzelfde flesje dat ik afgelopen weekend regelmatig met water heb bijgevuld op een festival in ons natuur-recreatiegebied (zie foto helemaal onderaan). Toch merk ik dat ik buiten dat soort bijzondere gebeurtenissen vaak vergeet om water te drinken. Zelfs bij deze temperaturen en een bijpassende zoektocht door de foto's uit Valencia.

Gemakkelijk

Deze week wil ik het, met illustratief materiaal uit Valencia, hebben over "gemakkelijke" beeldelementen; relatief voor de hand liggende onderdelen van een beeld met een mystificerende werking. Daarmee kom ik een beetje terug op mijn bericht van 2 weken geleden, dat over retorica en retoriek ging. Dit soort beeldelementen hebben ook iets retorisch... Ze lijken een snijding in de werkelijkheid te onderbouwen, maar in feite zijn ze daar eerder een afgeleide van; het zijn symbolen, geen argumenten. Ze pretenderen iets, simpelweg door er te zijn.

Om een voorbeeld te geven : deuren hebben zo'n werking. Deuren geven het gevoel dat er een scheiding tussen twee werelden is, dat er iets (geheimzinnings) achter zo'n deur kan zitten; iets dat de moeite waard is om gekend te worden. Een deur kan uitnodigend openstaan, op een kier, of juist ondoordringbaar zijn afgesloten. Iemand kan net door die deur zijn binnengekomen of iemand is net vertrokken. Aan de deur zie je dat niet; die doet net of-ie raadselachtig is; wel een verklaring in zich draagt, maar die niet prijs geeft.

Ook niet-deuren

Zelf heb ik toevallig niet veel met deuren. Ik val meer op andere varianten; op bomen en op trappen. Bomen boeien me om diverse redenen; daar kom ik nog wel eens op terug. Over trappen wil ik het deze week hebben. Een trap laat een niveau-verschil zien. Praktisch en daarmee ook symbolisch. Met een trap kun je je bijvoorbeeld verheffen boven het volk; paleizen hebben vaak forse trappen, net als patricierswoningen. Met een trap hoef je niet beschamend moeite te doen om jezelf boven de massa te plaatsen; de trap zorgt daar al voor.

Een andere werking van dat niveauverschil is dat de trap daarmee het bestaan van een tweede laag in de werkelijkheid impliceert, net zoals een deur dat kan. Er is "iets" op een ander niveau. Bijvoorbeeld doordat het buiten de waarneming valt, moeite kost om te bereiken en, anders zou de trap niet op de foto staan, verwachtingen wekt. Dat laatste is de retoriek die ik bedoelde; de trap wekt die verwachtingen, juist omdat-ie op de foto staat. Boeiend is dan om die verwachting ook verder qua beeldinhoud waar te maken.

Eerst maar eens een voorbeeld van een trap in zijn meest zuivere abstracte vorm (Valencia, 2017) :

 

 

Trappen dus...

Je ziet, niets te veel gezegd; de trap is een relatief gemakkelijk object dat doet vermoeden dat er "meer" is, en "meer" is altijd boeiend, zeker als je het net niet kunt zien. Een trap is ook fotografisch gezien een esthetisch fijn object door de regelmaat, herhaling en symmetrie. In het geval van bovenstaande foto heb ik een extra boeiende vorm door de splitsing van de trap. Kennelijk is er een keuze mogelijk bij het bereiken van iets dat je nu niet kunt zien. Misschien heeft die keuze gevolgen voor wat je aantreft, misschien niet. Buiten beeld en dus verwachtingsvol. Vrij naar het gras van de buurman schiet me zomaar deze stelling te binnen : "Naarmate iets minder ver buiten je bereik ligt, maakt dat het verlangen groter". Vreemde associatie misschien ? Of ik daar over wil praten met een deskundige ? Nee hoor, verlangen is mooi.

Beeld 2: dezelfde trap, een ander standpunt en een persoon die als bijverschijnsel figureert, of toch niet ? Nee, toch niet, die persoon zorgt voor een laagje extra; je zou je kunnen afvragen wat ze daar doet, waar ze heen gaat, welke kant van de trap ze kiest en waarom. Vooral zie je op die manier in beeld gebracht dat deze trap "omhoog" loopt, net zoals al mijn trappen "omhoog" lopen. Kijk bijvoorbeeld maar eens terug naar de foto die ik eerder liet zien in mijn bericht met een in-memoriam. Ik ben kennelijk nieuwsgierig naar wat daar "boven" is... Waar datgene is, waarnaar ik verlang...

 

 

Meer retoriek  : het hier en nu

Onderstaand nog een andere trap, ook uit Valencia. Vóór die trap is een tegelvloertje met een afvoerputje. Dat putje is scherp en helder in beeld. Naarmate je blik de trap nadert en boven aan de trap, zeker in de verte, is het beeld vager en onduidelijker. De leeuwen staan er als poortwachters naast. Weer een trap-omhoog en weer een verwachting over wat daar zou kunnen zijn en bewaakt moet worden.... En afvoerputjes als symbool voor het heden en het nu is iets dat ik ook graag gebruik. Ook een beetje plat misschien, maar ja, het moet wel begrijpelijk blijven. En over die afvoerputjes gesproken : zo erg is het nou ook weer niet hoor 😉

 

 

Kort : festival

Onderstaand een beeld dat ik (met mijn telefoon) maakte op het genoemde festival. Drie mensen met de armen om elkaar heen. Ze staan te wachten op iets. Maar op wat ? Toen ze alle drie vooruit keken leek het alsof ze stonden te wachten tot er een foto genomen ging worden. Nu zijn ze kennelijk in overleg over wat ze moeten doen. Het enige dat nog mist is de fotograaf. Zo'n beeld vindt ik juist boeiend doordat er geen reden is waarom ze zo staan. Als er wel een fotograaf was geweest, had ik er niets aan gevonden. Hoewel, er was nu toch een fotograaf voor hun foto, al hebben zij dat niet geweten ...