Deze week start ik met de afronding van mijn overdenkingen over het begrip "kunstmatigheid". Ik heb daartoe een tweetal voorbeelden van meesters in de kunstmatigheid die ik deze week en komende week ga behandelen. Ze verschillen volkomen en zijn allebei op hun eigen wijze geslaagd in wat ze fotografisch doen.

Om heel kort een introductie met pro en een contra van beiden te doen :

Deze week een aflevering over Serge Ramelli; een Franse fotograaf die een 'six-figure' business heeft opgebouwd in de hoek van de fotobewerking-cursussen en zijn eigen fotowerk in diverse verkoop-galerieën heeft hangen. Serge is meer van de grote lijnen, houdt erg van de kleur magenta, een beetje té kan geen kwaad en hij kan de schuifjes van Photoshop (ruim) vinden. Kortom Serge haakt aan de kunstmatigheid in de zin van dat zijn beelden "onecht" zijn. Als je niet ziet dat ze onecht zijn (zie mijn bericht over de Turing test) zijn ze dat natuurlijk ook weer niet. Serge gebruikt zijn bewerkingen om de wereld zo te laten zien als hij hem ervaart (en dat is soms wat heftiger dan mijn beeld 😉 ).

Volgende week hoop ik een aflevering over Rineke Dijkstra te maken (het is nog even afwachten; ik heb nog geen antwoord op mijn verzoek om materiaal te mogen gebruiken); een Nederlands fotografe die in diverse grote wereld-musea hangt en die iedere, zichzelf respecterende, fotograaf kent. Conceptueel, thematisch, indringend, nergens schreeuwerig, maar soms juist wat eentonig. De kunstmatigheid zit bij haar vooral in de niet-spontaniteit, in de bedachtheid en het gebruik van fotografische protocollen waar ze mee werkt.

Serge Ramelli

De naam heb ik al eens eerder laten vallen in verband met de kunstmatigheid; Serge Ramelli, of zoals hij zichzelf in steeds beter wordend Engels jarenlang heeft voorgesteld : "a French photographer from the beautiful city of Paris". Inmiddels heeft Serge een behoorlijk imperium opgezet in de wereld van de fotografie-tutorials en cursussen en woont hij momenteel in "the beautiful city of Los Angelos". Hij plaatste op 9 juli 2012 zijn eerste Engelstalige tutorial : "Create an Amazing Sunset Photo with Lightroom 4" op YouTube. Vóór die tijd heeft hij een paar Franstalige tutorials gepost, maar kennelijk begreep hij al snel dat Engels een veel grotere markt betekende. Serge is namelijk commercieel erg snel van begrip.

De fotografie van Serge is niet de mijne, en dat hoeft ook niet. Ik zie dat hij erg 'mooi' werk maakt en heb ook zeker veel respect daarvoor. Er zijn meer mensen die een Serge Ramelli aan de wand hebben dan dat ze een Gerrit Schurer hebben hangen. Voor mijn gevoel is hij wat te veel in de esthetiek blijven steken. Op een kalender of in een koffie-tafel boek (of boven de bank) ziet het er prachtig uit, maar het gaat over niets; het is mooi omdat het mooi is. En dat is ook prima, begrijp me niet verkeerd; ik zal daar zeker geen oordeel over hebben. Het is alleen niet waar ik naar op zoek was (en eigenlijk nog steeds niet naar op zoek ben). Even een voorproefje van Serge in de vorm van een interactieve foto (beweeg er met de muis overheen om het origineel te zien).

El Matador, Serge Ramelli (interactief, voor- en na- lijken niet dezelfde foto te zijn...)

 

 

Tutorials

Even terug naar de tutorials. Inmiddels is die eerste tutorial van hem bijna 60.000 keer bekeken. De tutorials die het meest populair waren zijn zo'n 400.000 keer bekeken. Serge heeft een jaar lang 2 tutorials van 20 minuten per week gemaakt. Dat is een enorme inspanning, maar commercieel gezien een uitstekende investering; hij kan, en dat heeft hij in minder dan 6 jaar gerealiseerd, het leven lijden dat hij wil en heeft zichzelf op die manier blijvend op de kaart gezet. Zijn mailafhandeling doet hij niet zelf meer en ik schat zo in dat het grootste deel van de tutorials wordt voorbereid, nabewerkt en ge-promoot door zijn stafmedewerkers. Ook lijkt het me niet waarschijnlijk dat hij zich nog met de marketing hoeft te bemoeien. Misschien in grote lijnen, maar hij maakt echt zijn eigen e-mail campagnes niet meer.

Ik schat dat ik mijn eerste tutorial-aflevering van hem ergens na de zomervakantie van 2014 heb gezien en ik was meteen zo geboeid dat ik toen ben begonnen om Serge te volgen en reikhalzend uitkeek naar nieuwe afleveringen. Tijdens mijn studie aan de fotoacademie waren we puur opgeleid om te kijken naar de inhoud van beeld. Daar ben ik nog steeds erg blij mee, daar niet van, maar er bleek meer te zijn, hele werelden meer, en die bleven een beetje onderbelicht of er werd wat op neergekeken (deed ik gretig aan mee, hoor).

Bij de tutorials van Serge kreeg ik een beetje het wow-gevoel, zoals ik dat beschreef in mijn project CAPPUCCINO, waarover je mijn vorderingen ook iedere week kunt lezen (klik hier voor een overzicht). Zo'n gevoel dat ik een heel nieuwe wereld ontdekt hebt, die helemaal klopt bij wat ik leuk vind en (deels) bij wat ik goed kan. Een wereld die er om roept om ontdekt te worden.

Een foto maak je in twee stappen

Wanneer je, zoals ik, geleerd hebt om je aandacht te richten op de inhoud van wat je fotografisch wilt vertellen, is dat maar de helft van het maken van een foto. Daar kwam ik jammer genoeg pas in 2014 achter. Wij werden op de fotoacademie voortdurend op de inhoud aangesproken en daar verder geduwd dan we zelf dachten dat we konden komen. Wat wil je vertellen, wat wil je in beeld, hoe wil je dat in beeld, wat is de samenhang tussen beeldelementen en vooral waarom, waarom, waarom bij alles.

Op welke wijze dragen alle elementen in een foto bij aan de boodschap. Hoe zorg je dat een kijker na wat puzzelen die inhoud ook ziet. Hoe leg je de nadruk op elementen, hoe maak je aanvullende inhoudelijke lagen en hoe dragen die bij aan wat je wilt vertellen ? Hoe maak je een foto die schuurt. Het was een heel boeiend leertraject en ik ben nogmaals blij dat ik daar een enorm stuk in gegroeid ben, maar het is (maar) fase 1. Die fase houdt ongeveer op, op het punt waar je de techniek naar je zin hebt, de inhoud er in zit, zoals je dat wilt en de uitsnede van de foto hebt bepaald (dat deel van de foto dat het uiteindelijke beeld wordt).

Fase 2 van het maken van een foto bestaat uit het verbeteren van de visuele aantrekkingskracht van een foto; zeg maar de esthetische kant. Ook op dat gebied kun je nog een hoop bijdragen aan datgene dat je wilt laten zien door de kijker te sturen. In die tweede fase heb ik veel geleerd van Serge Ramelli. Hij richt zich eigenlijk alleen op die fase. Zoals meteen al duidelijk wordt in zijn allereerste tutorial (create an amazing sunset) is hij er in vrijwel iedere tutorial op gericht om je foto te laten 'poppen' of 'amazing' te maken. Zijn grote vraag is : hoe maak ik van een redelijke/goede foto (en dan volledig los van inhoudelijke kwaliteiten) een 'amazing' (Serge's favoriete woord) foto. Hij doet dat door nogal sterk op de techniek van Photoshop en Lightroom te leunen. Het zijn dan ook vooral 'how-to' tutorials en veel van zijn foto's zien er uit alsof ze sterk bewerkt zijn. Vreemd genoeg zijn ze vaak nog sterker bewerkt dan je had ingeschat. Zie hieronder voor nog een tweetal voor- en na- voorbeelden. 

Venice Pier, Serge Ramelli (interactief)

 

Venice Canals, Serge Ramelli (interactief)

 

Mijn eerste keer vreemdgaan

Op een avond in oktober 2014 ben ik, naar aanleiding van wat ik Serge zag doen, zelf eens aan de slag gegaan. Ik wilde wel eens zien wat er gebeurde wanneer ik me niet aan de ongeschreven regels van de high-brow fotografie van de fotoacademie hield, maar wanneer ik dat combineerde met wat 'volksere' invloeden, zoals met stevige nabewerkingen in Photoshop, zoals Serge die doet. Wat gaat er dan gebeuren in de zin van : mag en kan je een verantwoord en inhoudelijk sterk beeld maken met inzet van die combinatie ? Ik ben toen een avond aan het knutselen geweest en produceerde mijn allereerste (montage) foto met invloeden van Serge Ramelli. Je zult het zien; niet door hem na te doen, maar wel met behulp van technieken die ik van hem geleerd heb. En omdat ik (zie vorige week) toch al wat met geloof en vooral de institutionalisering daarvan worstel, heb ik het eindproduct de naam 'Evil empire' gegeven

 

 

De onderdelen, zoals het kerkje en de paarden van bovenstaand beeld haalde ik van internet. De zee is afkomstig van mij geliefde Noordzeestrand van Vlieland. En met die onderdelen ben ik flink aan het werk gegaan (helemaal los, haha). De zee is vervaagd, vervaagd en met licht spannender gemaakt, de lucht ernstig gedramatiseerd, spattend water gemaakt, kerkje uitgelicht en nog heel veel meer. Heerlijk knutselen...

Ik ging vervolgens bewust op zoek naar beeldonderdelen die ik kon combineren in een "samengesteld beeld". Mijn foto van de zwaan is daar een voorbeeld van (zie onder).

 

 

De zwaan komt uit een Leeuwarder sloot; de rest trof ik tijdens een regenbui aan in Peña (bij Lissabon) tijdens mijn eerste foto-uitstapje in mijn eentje. Natuurlijk trof ik ook het paard in de volgende foto niet loslopend op deze sprookjesachtige plek in het bos aan. Die plek had ik zonder paard in een bos aangetroffen (scherpstellend op de plek waar ik een "figurant" wilde plaatsen). Toen ik weer naar mijn auto liep zag ik het paard in een wei staan. Met een bordje er bij "verboden toegang" en een hek dat duidelijk maakte dat ik daar niet mocht komen. En, gezagsgetrouw als ik ben (ja, vroeger zelfs met erg veel ontzag voor uniformen en gezagsdragers) kostte het me heel veel moeite om dan toch naar zo'n paard toe te durven lopen. Tegenwoordig doe ik dat dan toch en ben ik daar, zoals in dit geval, erg blij mee.

Een boeiend resultaat, de combinatie van bos en paard. Maar ja, wel allemaal onecht, kunstmatig. Spannende beelden, die voor mij grenzen aan de beelden van vorige week, waar ik mijn experimenten met mensen in een omgeving liet zien. Daar zat ook een spanning tussen de personen en de omgeving. Tussen het individu en het decor. Tussen figurant en realiteit. 

 

 

Op de sites van Serge Ramelli zie je nog veel meer van zijn fotowerk en cursusmateriaal :

De foto's : http://www.sergeramelliphotos.com/

De cursussen en (meer dan 200 gratis) tutorials : https://photoserge.com